Autori: Yll Fejziu
Mentor: Prof Mr. Azra Krasniqi
Lënda: Teoritë dhe metodat shkencore

iOS apo Android? Cili është sistemi operativ më i kompletuar në smartfonë?

Hyrje
Sistemet operative në smartfonë dhe konkurrenca mes tyre bërë është njëra ndër temat më të diskutueshme sot në botë. Sipas Gartner (2017) 99.6% e smartfonëve të rinj përdorin sistemin iOS apo Android duke lënë kështu mbrapa kompaninë Microsoft me sistemin operativ Windows.

iOS apo Android?
Përderisa të dy sistemet operative mund të ngjasojnë në shumë gjëra, të dyja kanë karakteristikat e tyre të veçanta. Për të krahasuar dy sisteme operative duhet shikuar disa pika kryesore si: çmimi, dizajni, aplikacionet, siguria, bateria, mundësia e modifikimit, kamera, thjeshtësia e të përdorurit, updates, ekosistemi.

Apple me sistemin operativ iOS është e njohur për çmimet më të larta në treg. iPhone X ka çmim fillestar prej $1,000 në treg, ndërsa iPhone 8 dhe iPhone 8+ kanë çmimin $700 dhe $800. Çmime të tilla nuk është se nuk ka në telefonat me sistem Android mirëpo janë më të rralla p.sh. Google Pixel 2 apo Samsung Galaxy Note 8, megjithatë në këtë platformë mund të gjeni variante të ndryshme të telefonave që janë më të lirë dhe kështu të kurseni buxhetin tuaj. Prandaj Android e fiton këtë garë.

Dizajnimi i sistemit operativ është një gjë relative dhe mund të jetë preferencë personale e secilit person, mirëpo sistemi iOS është më i renditur e rregulluar mirë në krahasim me sistemin operativ Android.  Sipas Digital Trends (2018), iOS është më i lehtë për të naviguar dhe më mirë i optimizuar edhe pse Android është më i pasur në aspektin e features, apo kustomizimit. Në iOS gjërat janë më lehtë dhe më shpejt të arritshme. Prandaj iOS e fiton këtë betejë.

Aplikacionet për nga kuantiteti janë më të shumtë në Android, ku ekzistojnë rreth 2.8 milionë aplikacione ndërsa në iOS ekzistojnë rreth 2.2 milionë. Mirëpo numrat nuk janë matësit më të mirë në këtë rast. iOS ka qenë gjithmonë më tërheqës për zhvilluesit e aplikacioneve, ndonëse kjo është edhe arsyeja se pse aplikacionet publikohen së pari në iOS pastaj në Android. Gjithashtu vlen të përmendet se këto aplikacione janë më mirë të optimizuara në sistemin iOS, prandaj këtë betejë e fiton iOS.

Privatësia dhe siguria janë ndër gjërat prioritare në sistemin iOS, prandaj dhe iOS në këtë aspekt ka lënë mbrapa Androidin. Update-at në iOS janë shumë më të shpejtë dhe më të shpeshtë në iOS sesa në Android. Sipas Tabenaum (2014 fq. 251) “Apple enkripton të dhënat ashtu që edhe vetë ata të mos kenë qasje në to, ndërsa Google përdor të dhënat tuaja për të shitur reklama më adekuate për ju”. Pa dyshim iOS është platforma më e sigurtë dhe më e mirë për sa i përket mbrojtjes së privatësisë së përdoruesit. Bateria ka qenë dhe është një nga shqetësimet e të gjithë përdoruesve të smartfonëve i cili poashtu është një faktor shumë i rëndësishëm. Është e vështirë të bëhet krahasim i baterive mes dy platformave të ndryshme me harduer të ndryshëm, mirëpo është evidente që pajisjet Android priren që të kenë kapacitet të baterisë më të lartë. Sa i përket mbushjes së pajisjeve, edhe në këtë pikë Android ka vite që ka avantazh pasi që ka ofruar “fast charging” e poashtu edhe “wireless charging”.

Kustomizimi dhe mundësia e modifikimit të sistemit operativ ka qenë gjithmonë njëra ndër armët më të forta të sistemit operativ Android. Është shumë e lehtë që të ndryshoni pamjen e telefonit tuaj duke shtuar ‘theme’ apo ‘widgets’ të ndryshëm. Për dallim nga Androidi, iOS gjithmonë ka limituar lirinë për kustomizimin dhe modifikimin e dukjes së sistemit operativ duke lënë kështu si zgjedhje të vetme e të pandryshueshme atë që Apple e sheh si të arsyeshme që ta vendosë. Në këtë pikë fitues është Android lehtësisht.

Kamera ndonëse është specifike për secilin telefon dhe nuk varet tërësisht prej sistemit operativ. Në këtë kategori poashtu është pak e vështirë për tu caktuar një epilog. Kamerat e Apple tregojnë ngjyra dhe detaje më natyrale në krahasim me ato të Androidit që priren për të krijuar ngjyra më vibrante dhe të ndezura. Megjithatë, sipas DxOMark (2018) telefoni me kamerën më të mire është Huawei P20 Pro. Pas tij vijnë Huawei P20, Samsung Galaxy S9 Plus, Google Pixel 2. Të gjithë të lartpërmendurit janë smartfonë të cilët përdorin sistemin operativ Android. Në rënditje pastaj vjen iPhone X nga Apple. Prandaj mund të themi se Android fiton edhe këtë garë.

Mbizotëron koncepti se Android është platformë më e ndërlikuar sesa iOS përderisa iOS është më i thjeshtë dhe më i lehtë për tu përdorur. iOS është uniform në të gjitha pajisjet me sistem operativ iOS ndërsa Android paksa dallon në pajisje të ndryshme që përdorin këtë sistem operativ. Gjithashtu iOS është më pak i ngarkuar dhe më i efektshëm në krahasim me shumicën e telefonave Android. Prandaj fitues në këtë pikë është iOS.

Freskimi me update është poashtu njëra nga kapitalet më të forta të sistemit operativ iOS, ku mposhtë Androidin plotësisht. Kur Apple lëshon ndonjë update, të gjithë smartfonët iOS e marrin atë në të njëjtën kohë. Kjo fatkeqësisht nuk ndodh edhe me smartfonët Android pasi që update-at lëshohen në kohë të ndryshme për telefonë të ndryshëm. Sipas Skycure (2018) 71% e pajisjeve Android nuk kanë marrë ende update-at e fundit të sigurisë. Prandaj mund të themi lirisht se Apple është një hap përpara në këtë aspekt.

Ekosistemi është duke u shndërruar në faktor kyç për sa i përket përdorimit të pajisjeve me sisteme operative iOS apo Android. Nëse pytni dikë se pse ata përdorin iPhone, në shumicën e rasteve përgjigja ka të bëjë me ekosistemin. Sipas MKBHD (2018), ekosistemi është një komunitet i bashkëveprimit të pajisjeve të ndryshme. Apple krijon pajisje të ndryshme si: iPhone, iPad, Mac, Apple Watch, Apple TV, Airpods. Mirëpo gjithashtu ata krijojnë teknologji dhe softuer të ndryshëm që i lidhin këto pajisje ndërmjet veti si: AirPlay, AirDrop, iCloud. Prandaj nëse shpenzon në ndonjërën prej këtyre pajisjeve, vetëvetiu joshesh për të blerë produkte tjera që përmirësojnë kualitetin e pajisjes tuaj. Shumë kompani kanë krijuar ekosistemin e tyre mirëpo çka e bën ekosistemin e Apple më unik është se sa mirë këto pajisje komunikojnë e bashkëveprojnë mes veti dhe muret që kanë krijuar me pajisjet tjera që nuk janë iOS. Prandaj edhe dalja nga ekosistemi është e vështirë për tu realizuar pasi që nëse ndërron njërën nga këto pajisje, detyrimisht tjerat shndërrohen në të pavlefshme. Prandaj Apple edhe në këtë pikë e fiton betejën.

Konkluzion
Edhe pse në fund të fundit, përzgjedhja mes këtyre dy sistemeve operative qëndron në nevojën dhe preferencën personale, mirëpo duke pasur parasysh se iOS doli fitues në gjashtë nga dhjetë garat e lartpërmendura, tani për tani ai mbetet sistemi operativ më i përkryer.
 
Referencat

1. Tanebaum, A. (2014) Modern Operating Systems: Global Edition. 4^th London: PEARSON
2. Gartner (2017) 99.6 percent of new smartphones run Android or iOS [online]. Available from: https://www.theverge.com/2017/2/16/14634656/android-ios-market-share-blackberry-2016 [çasur më 3 prill 2018].
3. DigitalTrends (2018) Android vs iOS [online]. Available from:https://www.digitaltrends.com/mobile/android-vs-ios/ [çasur më 3 prill 2018].
4. DxOMark (2018) Mobile reviews [online].  Available from: https://www.dxomark.com/category/mobile-reviews [çasur më 3 prill 2018].
5. Skycure (2017) Mobile threat intelligence report [online]. Available from: https://www.symantec.com/connect/blogs/mobile-threat-intelligence-report-2016-review [çasur më 3 prill 2018].
6. MKBHD (2018) The Apple ecosystem explained. Available from: https://www.youtube.com/watch?v=KB4_WIPE7vo&t=315s [çasur më 3 prill 2018].

Cacttus Education mori pjesë në Javën e Shkencës 2019 organizuar nga Qendra Social-Edukative “Don Bosko” në Prishtinë. Java e Shkencës karakterizohet nga aktivitete të ndryshme, ndër të cilat është edhe Dita e Shkencës ku studentë nga shkolla të ndryshme garojnë me projektet e tyre.

Cacttus Education ishte sponzor në Javën së Shkencës, dhe pjesë e komisionit vlerësues të projekteve, përfaqësuar nga Drejtoresha e Programit Znj. Vildane Kemendi.

Aktivitetet e Javës së Shkencës u përmbyllën me Ditën e Shkencës, ku u përzgjodhën edhe projektet fituese të ekipeve pjesëmarrëse.

Kur të aplikoni për punën të cilën e keni përzgjedhur, me siguri gjёja e parё qё e synoni ёshtё t’i lini pёrshtypje punёdhёnёsit.

Nese jeni duke kёrkuar mёnyra unike pёr t’u dalluar prej aplikuesve të tjerë, mё poshtё janё 6 mёnyra tё reja pёr tё shkruar Letrёn e Motivimit.

Zbërthe detajet
Punёdhёnёsve ju pёlqejnё numrat, veçanёrisht kur ata numra kanё kuptim. Prandaj është mirë që ta përshkruani pjesëmarrjen tuaj në një projekt duke përfshirë edhe numra si: orёt e punёs, sa persona kanё qenё tё pёrfshirё, sa ka zgjatur projekti etj.

Përdor një citat
Një citat i cili përdoret në mënyrën e duhur mund t’i shtojë vlerë letrës suaj të motivimit. Zgjidh një citat që lidhet me përvojën dhe pozitën për të cilën aplikoni. Lidheni atë me elementet e pervojës suaj dhe shpjegoni se si ai citat përmbledhë kualifikimet tuaja.

Trego një anekdodё tё shkurtёr
Kur punёdhёnёsit kёrkojnё kandidatё për ndonjë pozitë të caktuar, ata nuk shikojnё vetёm kualifikimet, por gjithashtu duan tё dijnё nёse jeni tё pёrshtatshёm me kulturёn e kompanisё të cilën ata e përfaqësojnë. Duke treguar ndonjё histori qё lidhet me rrugёtimin tuaj nё karrierё, i jepni mundësi punëdhënësit të fitojë një pasqyrë të personalitetit tuaj.

Ilustroni pasionet, ëndërrat dhe qёllimet tuaja
Punёdhёnёsit nuk dёshirojnё vetёm tё dijnё pse ju jeni tё kualifikuar pёr kёtё pozitё, por ata gjithashtu duan tё dijnё pse keni zgjedhur kёtё rrugё tё karrierёs. Punёdhënësit dёshirojnё tё punёsojnё punёtor pasionant sepse e dijnё qё kёta individё do tё jenё tё motivuar tё bёjnё punёn e tyre.

Flisni sikur tashmё jeni tё punёsuar
Kur filloni tё shkruani letrёn e motivimit pretendo sikur je nё një takim dhe njёri nga bashkëpuntorёt ose menagjerёt të cilët po të pyesin se pse zgjodhe tё punosh pёr kёtё kompani. Kjo ёshtё mёnyra më e mirё pёr tё treguar interesin tuaj nё letrën e motivimit.

Mbajeni letrën motivuese sa më të shkurtёr
Një përmbledhje e shkurtër ёshtё qelёsi kryesor kur aplikoni nё njё punё. Sa mё tё shkurtёra dhe mё tё fuqishme qё mund t’i krijoni deklarata aq mё e mirё do tё jetё letra juaj e motivimit.

Mos harroni, punёdhёnёsit nuk kanё shumё kohё pёr tё rishikuar letrat motivuese dhe rezumetё tuaja. Megjithatё nёse mund tё krijosh njё hyrje tё shkurtёr dhe tё ёmbёl, do ta ndihmoni punёdhёnёsin tё vendosё nёse duhet tё vazhdojё tё lexojё.

Artikull i përshtatur nga glassdoor.com